Odliczenie darowizny od podatku PIT. Jak to zrobić? Konkretne przykłady

Czy wiesz, że możesz odliczyć darowiznę od podatku PIT, wspomagając przy tym szczytne cele i realnie obniżając wysokość swojego podatku? Brzmi jak sytuacja, w której wszyscy wygrywają – Ty, organizacja pożytku publicznego i osoby, którym chcesz pomóc. Sprawdź, jak to działa w praktyce i co musisz zrobić, by skorzystać z ulgi podatkowej z tytułu darowizny w rozliczeniu PIT za 2024 rok.

Czym jest darowizna w świetle prawa i kiedy możesz ją odliczyć od podatku

Darowizna w świetle prawa to forma umowy cywilnoprawnej, w której jedna strona (darczyńca) nieodpłatnie przekazuje określone dobro drugiej stronie (obdarowanemu). Może mieć charakter pieniężny lub rzeczowy – przedmiotem darowizny mogą być np. środki finansowe, sprzęt, żywność, odzież, a nawet usługi. Ważne jednak, by przekazanie miało charakter bezinteresowny i zostało odpowiednio udokumentowane. W kontekście podatkowym liczy się to, na jaki cel darowizna została przekazana – i czy obdarowany należy do organizacji lub podmiotów, które podlegają ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Darowizny można odliczyć od podatku, jeśli zostały przekazane na cele zgodne z przepisami ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Darowizna przekazana na cele pożytku publicznego, edukacyjne lub religijne może zostać rozliczona jako ulga w formularzu PIT, o ile spełnia formalne warunki.

Wartość darowizny, forma jej przekazania oraz sposób dokumentacji mają kluczowe znaczenie dla tego, czy fiskus uzna ją jako podstawę do obniżenia podstawy opodatkowania. To właśnie dlatego tak ważne jest, by zrozumieć co, komu i jak przekazujemy – i jak to właściwie wykazać w rozliczeniu rocznym.

Jakie darowizny można odliczyć od podatku i komu można je przekazać?

Odliczeniu podlegają przede wszystkim darowizny przekazane na rzecz organizacji pożytku publicznego, instytucji prowadzących edukację zawodową, a także darowizny na cele kościelne i charytatywno-opiekuńcze. Co to oznacza w praktyce? Że możesz odliczyć darowiznę przekazaną fundacji, stowarzyszeniu, hospicjum, ośrodkowi szkoleniowemu lub parafii – o ile ich działalność mieści się w ramach pożytku publicznego w sferze zadań określonych ustawą. Darowizny przekazane osobom prywatnym, znajomym lub organizacjom nieposiadającym statusu OPP nie dają prawa do ulgi podatkowej.

Uwaga: niektóre darowizny mogą być zwolnione z podatku, ale nie dają prawa do odliczenia. Wyjątkiem są darowizny na cele charytatywno-opiekuńcze kościołów, które nie podlegają ograniczeniom kwotowym – oznacza to, że w przypadku takich darowizn możesz odliczyć całą wartość przekazanej darowizny. Darowizny na inne cele (np. OPP, edukacja) można odliczyć maksymalnie do 6% dochodu. Wysokość podatku zostaje zmniejszona proporcjonalnie do wartości darowizny, co w praktyce oznacza wymierną ulgę finansową przy rozliczaniu PIT.

Rodzaje darowizn a możliwość odliczenia ich od podatku PIT

Rodzaje darowizn mają bezpośredni wpływ na to, czy i w jaki sposób można je odliczyć od podatku PIT.

• Najczęściej spotykane są darowizny pieniężne – łatwe do udokumentowania dzięki potwierdzeniu przelewu na rachunek bankowy organizacji pożytku publicznego.
• Równie ważne są jednak darowizny rzeczowe, czyli przekazanie określonych dóbr materialnych, takich jak żywność, leki, odzież, sprzęt elektroniczny czy środki czystości. W ich przypadku niezbędna jest umowa darowizny wraz z oświadczeniem obdarowanego o jej przyjęciu, a także określenie rynkowej wartości przekazywanego przedmiotu.
• Osobną kategorią są darowizny na cele kultu religijnego i charytatywno-opiekuńcze kościołów, które – jako wyjątek – można odliczyć od podatku w pełnej wysokości, bez limitu procentowego.

W każdym przypadku istotne jest to, by darowizna została przekazana na rzecz uprawnionego podmiotu i odpowiednio udokumentowana – tylko wtedy będzie mogła zostać ujęta w rozliczeniu rocznym PIT.

Limity odliczeń – jaką kwotę darowizny można odliczyć od podatku?

Jeśli rozliczasz się na zasadach podatku liniowego lub według skali podatkowej, możesz skorzystać z odliczenia darowizn od dochodu. W przypadku darowizny przekazanej na działalność pożytku publicznego, edukację zawodową lub krwiodawstwo limit odliczenia wynosi 6% dochodu. Warto zaznaczyć, że dotyczy to łącznej wartości darowizn w PIT – jeśli przekażesz kilka darowizn w ciągu roku, ich suma nie może przekroczyć 6% Twojego dochodu.

W przypadku darowizn na cele kościelne i charytatywno-opiekuńcze limity nie obowiązują. Oznacza to, że wartość darowizny można odliczyć w pełnej wysokości, o ile jest odpowiednio udokumentowana. Przykład? Jeśli przekazałeś 10 000 zł na parafię w ramach wsparcia ośrodka dla seniorów, a Twój dochód wyniósł 80 000 zł, możesz odliczyć całą kwotę – nawet jeśli przekracza ona wspomniane 6%. W przypadku darowizn pieniężnych obowiązkowe jest potwierdzenie przelewu – bez tego nie uda się zrealizować ulgi w PIT.

Dokumenty niezbędne, by udokumentować darowiznę i skorzystać z ulgi

Właściwe rozliczenie darowizny w PIT jest ważne, szczególnie jeśli chcemy zastosować przysługujące nam ulgi. Aby móc odliczyć darowiznę, trzeba ją odpowiednio udokumentować. W przypadku darowizn pieniężnych niezbędny jest dowód wpłaty na rachunek bankowy obdarowanego – nie może to być przekaz gotówkowy, a potwierdzenie przelewu musi zawierać dane darczyńcy oraz beneficjenta. Jeśli korzystasz z platform online (np. szczytny-cel.pl), pamiętaj, że potwierdzenie płatności powinno zostać uzupełnione o dokument potwierdzający otrzymanie darowizny przez organizację pożytku publicznego.

Jeśli przedmiotem darowizny są towary opodatkowane, czyli darowizna ma charakter rzeczowy, konieczna jest umowa darowizny wraz z oświadczeniem obdarowanego o przyjęciu darowizny, określająca wartość darowizny dzień przekazania. Należy pamiętać, że wartość ta powinna odpowiadać cenie rynkowej – fiskus może to skontrolować!

Krok po kroku: jak rozliczyć PIT z odliczeniem darowizny

Rozliczenie darowizny w PIT nie jest trudne, ale warto podejść do tego zadania z pełną świadomością formalności.

• Po pierwsze, przygotuj dokumentację: potwierdzenie przelewu, umowę darowizny lub oświadczenie o przyjęciu darowizny – w zależności od formy, jaką przyjęło wsparcie.
• Następnie przejdź do wypełniania deklaracji PIT w formularzu PIT‑37 lub PIT‑36 w zależności od źródła dochodu. Do każdej z tych deklaracji należy dołączyć załącznik PIT/O, w którym wykazuje się wartość darowizn.
• W formularzu PIT/O wpisujemy dane obdarowanego (np. fundacja, szkoła, parafia), kwotę przekazanej darowizny, cel darowizny (np. „na cele pożytku publicznego”) oraz łączną wartość darowizny wraz z numerem konta, na który została przekazana.
• Program do PIT automatycznie obliczy ulgę i pomniejszy wysokość podatku.
• Na końcu system przeliczy twój podatek, uwzględniając kwotę odliczenia – co może oznaczać wyższy zwrot podatku lub niższą dopłatę.

Dzięki temu darowizny nie są wcale tylko gestem serca – to także praktyczna forma optymalizacji podatkowej. Zawsze miej jednak na uwadze, że nie każda darowizna daje prawo do ulgi. Jeśli została przekazana na rzecz osoby prywatnej lub nie została prawidłowo udokumentowana, darowizny wcale nie podlegają odliczeniu w PIT, niezależnie od jej wysokości czy celu. Co więcej, w przypadku braku wymaganej dokumentacji – np. umowa darowizny w przypadku darowizny rzeczowej nie została podpisana przez obie strony – urząd skarbowy może zakwestionować prawo do ulgi. Aby więc legalnie zmniejszyć podatek w PIT, trzeba upewnić się, że darowizna została przekazana na cele kwalifikujące się do ulgi, a jej forma i dokumentacja są zgodne z obowiązującymi przepisami.

Przykłady : jak wygląda odliczenie darowizny w rzeczywistości?

Wyobraźmy sobie, że w 2024 roku pani Marta, pracująca na etacie, przekazała darowiznę w wysokości 3 000 zł na rzecz fundacji zajmującej się rehabilitacją dzieci. Jej roczny dochód wyniósł 60 000 zł, co oznacza, że maksymalna kwota darowizny, jaką może odliczyć, to 3 600 zł (czyli 6% dochodu). Ponieważ wartość przekazanej darowizny nie przekracza tego limitu, pani Marta może odliczyć pełną kwotę 3 000 zł w formularzu PIT/O. Do deklaracji dołącza potwierdzenie przelewu z numerem konta fundacji oraz adnotacją o celu darowizny. Tym samym zmniejsza swój podatek dochodowy od osób fizycznych, uzyskując niższą kwotę podatku do zapłaty.

Drugi przykład dotyczy pana Wojciecha, prowadzącego działalność gospodarczą i rozliczającego się na zasadach podatku liniowego. W ciągu roku przekazał darowizny na rzecz szkoły zawodowej oraz schroniska dla zwierząt – w sumie na łączną kwotę 10 000 zł. Jego dochód z działalności wyniósł 150 000 zł, a więc 6% limitu daje mu możliwość odliczenia darowizny od podatku PIT do wysokości 9 000 zł. W tym przypadku nie będzie mógł odliczyć całości, ale wyłącznie tę kwotę, która mieści się w limicie. Nadwyżka nie przechodzi na kolejne lata – warto więc planować wsparcie finansowe z głową, jeśli zależy nam na maksymalnym wykorzystaniu ulgi.

Darowizna rzeczowa – jak odliczyć wartość przekazanej darowizny niepieniężnej?

Nie tylko przelewy bankowe kwalifikują się do ulgi podatkowej. Jeśli przedmiotem darowizny są towary opodatkowane, np. sprzęt komputerowy, artykuły spożywcze, materiały budowlane, można również odliczyć ich wartość, o ile darowizna została odpowiednio udokumentowana. W przypadku darowizny rzeczowej konieczna jest umowa darowizny wraz z oświadczeniem obdarowanego o przyjęciu darowizny, określająca wartość darowiznyna dzień przekazania. Należy pamiętać, że wartość ta powinna odpowiadać cenie rynkowej – fiskus może to skontrolować.

Przykład? Firma XYZ przekazuje szkole zestaw komputerów o łącznej wartości 12 000 zł. Sporządzono umowę darowizny, w której wskazano darczyńcę oraz wartość przekazanej darowizny wraz z opisem sprzętu, a szkoła złożyła pisemne oświadczenie o przyjęciu darowizny. W przypadku darowizny rzeczowej, która została przekazana na działalność pożytku publicznego, darczyńca może odliczyć kwotę darowizny w zeznaniu podatkowym – oczywiście do wysokości obowiązującego limitu.

Warto pamiętać, że darowizny rzeczowe muszą być opisane bardzo precyzyjnie, ponieważ urząd skarbowy może poprosić o dodatkowe wyjaśnienia.

Czy darowizna podlega podatkowi? Różnice między darczyńcą a obdarowanym

Jedno z najczęściej zadawanych na temat podatku na cele charytatywne pytań: czy darowizna podlega opodatkowaniu. Otóż tak – ale nie zawsze. Obowiązek podatkowy z tytułu darowizny dotyczy obdarowanego, który może być zobowiązany do zapłaty podatku od spadków i darowizn, jeśli wartość darowizny przekracza określone kwoty wolne od podatku. Jednak darowizny przekazane organizacjom pożytku publicznego są z tego podatku zwolnione, o ile obdarowany działa w ramach pożytku publicznego w sferze zadań społecznych.

Z kolei darczyńca – osoba przekazująca darowiznę – może skorzystać z ulgi podatkowej z tytułu darowizny, odliczając ją od podstawy opodatkowania w deklaracji PIT. W tym kontekście warto pamiętać, że darowizny na rzecz osób fizycznych nie dają prawa do ulgi, a wręcz mogą wiązać się z obowiązkiem zapłaty podatku przez osobę obdarowaną. Jeśli więc chcesz mieć pewność, że Twoja darowizna została przekazana zgodnie z przepisami i przyniesie korzyść podatkową, warto dokładnie sprawdzić status organizacji, którą wspierasz.

Jak wygląda formularz PIT z darowiznami? Gdzie i jak wpisać dane?

Aby prawidłowo rozliczyć PIT z uwzględnieniem darowizny, należy skorzystać z formularza PIT/O – czyli załącznika do głównej deklaracji podatkowej. To właśnie tam wpisuje się informacje o tytule darowizny na cele pożytku publicznego, dane organizacji (nazwa, adres) oraz kwotę darowizny wynoszącą maksymalnie 6% dochodu. Jeśli darowizna została przekazana w formie rzeczowej, warto to zaznaczyć i dodać opis przedmiotu darowizny. Nie należy zapominać o zachowaniu dokumentacji – urzędy skarbowe coraz częściej weryfikują wartość darowizny, szczególnie w przypadku większych kwot.

Z technicznego punktu widzenia program do PIT lub usługa Twój e-PIT automatycznie uwzględnia ulgę, jeśli odpowiednio wypełnisz rubryki w formularzu PIT/O. Dobrze też wiedzieć, że jeśli składasz korektę zeznania, również możesz uzupełnić ten załącznik. Pamiętaj, że rozliczenia podatku należy dokonać w terminie – najczęściej do końca kwietnia – aby móc skorzystać z prawa do zwrotu podatku wynikającego z ulgi.

Co jeszcze warto wiedzieć o darowiznach w PIT za 2024?

W przypadku rozliczenia PIT za 2024, czyli deklaracji składanej w 2025 roku, obowiązywały limity i zasady na dzień składania zeznania. Oznacza to, że darowizny przekazane w 2024 roku musiały być ujęte w rozliczeniu za ten rok – nawet jeśli fizycznie składałeś deklarację w kwietniu 2025. Jeżeli forma przekazania darowizny nie spełniała wymogów (np. gotówka bez dokumentu, brak przekazanej darowizny wraz z oświadczeniem obdarowanego), darowizny nie powinny były być wliczane do odliczeń i nie można ich było odliczyć od PIT. 

W przypadku darowizny na cele edukacyjne, kult religijny lub krwiodawstwo obowiązywał w 2025 roku limit – można było odliczyć kwotę darowizny wynoszącą maksymalnie 6% dochodu podatnika. Wyjątkiem darowizny bez limitu były te na cele charytatywno‑opiekuńcze kościoła – tutaj limit 6% nie obowiązywał i w 2025 roku można było odliczyć od PIT pełną jej wartość. Jeśli darowizna została przekazana na cele inne niż ustawowe lub obdarowany nie był organizacją pożytku publicznego, nie mogłeś skorzystać z ulgi – podatek od darowizny może dotyczyć obdarowanego, ale nie wpływa na Twój podatek dochodowy.

Jeśli w 2025 roku pojawią się zmiany w przepisach dotyczących darowizn, poinformujemy o tym naszych darczyńców na blogu Szczytny-Cel.pl. Zależy nam, by wspieranie dobrych inicjatyw było nie tylko proste, ale też przejrzyste – dlatego dzielimy się wiedzą, która pomaga działać świadomie i z sercem.

Podsumowując – darowizny na rzecz organizacji pożytku publicznego, edukacji czy kultu religijnego dają realną możliwość zmniejszenia wysokości podatku dochodowego. Wystarczy, że zostaną przekazane zgodnie z przepisami, udokumentowane i prawidłowo wpisane do formularza PIT. Jeśli chcesz pomagać i jednocześnie optymalizować swój podatek – darowizny to sprawdzony sposób na jedno i drugie.